W dorocznej Konferencji Społeczeństwo i Nauka wzięło udział w sumie ponad 150 osób z całego kraju: przedstawiciele centrów nauki, centrów wiedzy, muzeów techniki, uczelni, ośrodków badawczych, samorządów, instytucji kultury oraz edukatorzy i popularyzatorzy nauki. Spotkanie zorganizowało Stowarzyszenie Społeczeństwo i Nauka (SPIN) – ogólnopolska sieć 40 podmiotów, które zajmują się edukacją, komunikacją oraz popularyzacją nauki. Gospodarzem tej edycji było Centrum Edukacji Ekologicznej „Hydropolis” we Wrocławiu. Patronat medialny nad wydarzeniem objął serwis Nauka w Polsce.

Tematem przewodnim dwudniowego spotkania były "Mosty – historie, dialogi, wizje". Tytułowe mosty nawiązują do miasta-gospodarza: to przecież jedna z wizytówek Wrocławia. "Wychodząc od takiego dosłownego znaczenia przeszliśmy w stronę historii, dialogu i wizji. Połączenie tych trzech pojęć daje efekt synergii – przecież dzięki opowiadaniu historii i tworzeniu narracji możemy budować lepsze relacje, a przez to zapraszać do dialogu i próbować zrozumieć siebie nawzajem. Z kolei wizje odnoszą się do naszego patrzenia w przyszłość np. w kontekście zmian klimatu czy zrównoważonego rozwoju" – wskazuje Magdalena Kosiada-Sylburska, przewodnicząca komitetu programowego konferencji i kierowniczka Centrum Nauki i Techniki EC1 w Łodzi.

Mosty można budować poprzez komunikację – o czym przekonywał Maciej Makselon (polonista, redaktor i nauczyciel akademicki) w wykładzie otwierającym. Opowiadał o szarościach języka polskiego, błędach, które nie zawsze de facto błędami są, a także o tym, że hiperpoprawność i nadmierne poprawianie innych osób przyczynia się do burzenia mostów między rozmówcami.

Mosty między społeczeństwem i nauką można budować także poprzez kampanie społeczne, dialog międzypokoleniowy czy trójstronny dialog między centrami nauki, badaczami i społeczeństwem - przekonywali prelegenci kolejnych sesji tematycznych.

Podczas konferencji nie zabrakło sesji praktycznych i warsztatowych – o grywalizacji, łączeniu klocków i uczestników, tworzeniu eksponatów interaktywnych, opowiadaniu historii przy pomocy eksperymentów, popularyzacji nauk humanistycznych oraz o popularyzacji wiedzy przyrodniczej (warsztat w terenie).

Odbyła się również sesja strategiczna dotycząca kierunków i możliwości rozwoju centrów nauki poprzez budowanie programów wychodzących poza mury instytucji i jej podstawowe zadania. Wzięli w niej udział dyrektorzy i przedstawiciele: Centrum Nauki Kopernik, Centrum Nauki Experyment, Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy, Hevelianum, Centrum Popularyzacji Nauki i Innowacji Kortosfera oraz Centrum Edukacji Ekologicznej Hydropolis.

Prelegenci dzielili się doświadczeniami dotyczącymi wykorzystywania potencjału danego miejsca i jego specyfiki. Mówili m.in. o stworzeniu w centrum nauki grupy badawczej, odpowiadaniu na konkretne potrzeby lokalnej społeczności, wychodzeniu z działaniami na zewnątrz, np. do szkół wykluczonych transportowo, rewitalizacji zabytkowych miejsc i zapoczątkowaniu w nich działalności scalającej społeczność, a także o coraz szerszej współpracy z samorządami.

Prelegenci wskazywali na oddziaływanie społeczne i budowanie zaufania do nauki poprzez długofalowe, spójne i wiarygodne działania, dla których sama wystawa ma być jedynie punktem wyjścia, a nie celem samym w sobie.

Według prezes Stowarzyszenia SPIN oraz dyrektor Centrum Nauki Experyment Alicji Harackiewicz centra nauki mają potencjał, by stać się ważnymi czynnikami zmian i platformami edukacyjnymi, które oferują szeroko rozumianą ideę nauki się przez całe życie. "Dzięki swojej otwartości, partycypacyjnemu charakterowi i wykorzystaniu crowdsourcingu do tworzenia treści, mogą służyć nie tylko jako źródło wiedzy, ale także jako narzędzie integracji społecznej, szczególnie w przypadku grup marginalizowanych. W najlepszym przypadku stanowią przestrzeń, w której eksperymenty naukowe są nie tylko dostępne, ale także wykorzystywane jako środki edukacyjne, promujące naukowe myślenie wśród odwiedzających" – wskazała.

Temat budowania mostów przewijał się również m.in. w kontekście storytellingu w produkcjach planetarnych, gdzie była mowa o umiejętności łączenia treści edukacyjnych (nauki) z elementami rozrywki i ciekawej opowieści, a także w kontekście współpracy centrów nauki z grupami docelowymi (np. dzieci, młodzież, rodziny, seniorzy) i partycypacji tych grup np. odnośnie tematyki wykładów.

Uczestnicy nabyli też praktyczne umiejętności – jak opowiadać o historii nauki, jakimi narzędziami i metodami wspierać edukatorów, jak tworzyć pracownie i sale warsztatowe oraz jak najlepiej wdrażać nowe osoby do pracy ze zwiedzającymi.

Konferencja SPIN ma już 12-letnią tradycję. "Początkowo uczestniczyli w niej tylko przedstawiciele centrów nauki, a program koncentrował się głównie na wymianie doświadczeń i rozpowszechnianiu dobrych praktyk. Przed czterema laty postanowiliśmy otworzyć się na otoczenie, z którym współpracujemy, aby nadać naszym działaniom szerszy kontekst. Wiązało się to ze zmianą nazwy z 'Interakcja-Integracja' na 'Społeczeństwo i Nauka'. Teraz, z roku na rok, coraz liczniej przyjeżdżają do nas również przedstawiciele instytucji badawczych, ośrodków akademickich, samorządów, muzeów, instytucji kultury czy producentów tworzących eksponaty. Dzięki takim, czasem nieoczywistym, współpracom, możemy jeszcze skuteczniej łączyć społeczeństwo z nauką i naukę ze społeczeństwem, a nasza społeczność jeszcze bardziej poszerza swój – i tak już olbrzymi – potencjał" – mówi Alicja Harackiewicz.

Nauka w Polsce

zan/